نسخه چاپی
ارسال به دوستان
امیررضا معصومی از بیت تا ایروان | چرا کشتی‌گیران ایرانی دوبنده‌های خارجی را ترجیح می‌دهند؟
در کشتی ایران، تلاقیِ قدرت‌های فنی در یک وزن، گاه به حذف یکی از قهرمانان می‌انجامد؛ ماجرایی که امروز در سنگین‌وزن، دامن امیررضا معصومی را گرفته است. او با وجود افتخارات فراوان، در سایه امیرحسین زارع مانده و دوباره بحث تابعیت مضاعف او را به میان کشیده است. اما چرا این مسئله تا این اندازه حساسیت‌برانگیز شده؟
در کشتی ایران گاه دو قهرمان در یک وزن خاص آن‌چنان قدرتمند ظاهر می‌شوند که رقابت بین‌شان به حذف یکی می‌انجامد. در چنین مواردی، ورزشکار مغلوب ممکن است فرصت حضور در رقابت‌هایی، چون المپیک را از دست بدهد. نمونه برجسته این پدیده، کامران قاسم‌پور است؛ کشتی‌گیری که از نوجوانی رقیب سرسخت حسن یزدانی به شمار می‌رفت، اما به دلیل درخشش همیشگی یزدانی در وزن ۸۶ کیلوگرم، ناچار شد در وزن غیرالمپیکی ۹۲ کیلوگرم روی تشک برود—تصمیمی که به معنای حذف او از چند دوره المپیک بود.
اکنون داستانی مشابه در سنگین‌وزن کشتی آزاد ایران در حال تکرار است. امیررضا معصومی، یکی از امید‌های این وزن، در سایه حضور امیرحسین زارع، قهرمان جهان و دارنده مدال‌های نقره و برنز المپیک، قرار گرفته است. معصومی، به دلیل ویژگی‌های فیزیکی‌اش، قادر به کاهش وزن نیست و این بن‌بست ورزشی، او را به فکر مهاجرت و کشتی گرفتن با پرچم کشوری دیگر انداخته است.
ماجرا از دیدار نهایی انتخابی تیم ملی در وزن ۱۲۵ کیلوگرم آغاز شد؛ جایی که زارع و معصومی در جدالی حساس رویاروی هم قرار گرفتند و زارع با نتیجه ۸ بر ۲ پیروز میدان و صاحب دوبنده تیم ملی شد شد. پس از پایان مسابقه، فردین معصومی، پدر امیررضا و یکی از چهره‌های نامدار پیشین کشتی ایران، به شدت به داوری دیدار اعتراض کرد. او مدعی شد که قضاوت نادرست در صحنه‌ای کلیدی باعث تغییر جریان کشتی شده و پیشنهاد داد که علیرضا دبیر رئیس فدراسیون کشتی فیلم مسابقه با هزینه شخصی برای بررسی به فدراسیون جهانی ارسال شود—درخواستی که از سوی فدراسیون کشتی ایران رد شد.
این اتفاق نقطه آغاز موجی جدید بود؛ جایی که موضوع تغییر تابعیت امیررضا معصومی از زبان فردین معصومی بر سر زبان‌ها افتاد.
آیا کشتی گرفتن ورزشکار ایرانی برای ارمنستان ممکن است؟
در دنیای کشتی، انتقال قهرمانان از کشور‌های مملو از استعداد، به کشور‌هایی که تیم‌های ملی ضعیف‌تری دارند، امری رایج است. کشتی‌گیران روس در این زمینه پیش‌قدم‌اند؛ بسیاری از کشتی گیران روس که به دلیل تعدد قهرمانان در اوزان مختلف نمی‌توانند به دو بنده تیم ملی کشورشان برسند به کشور‌های دیگر که کشتی چندان مطرحی ندارند می‌روند و برای آن کشور کشتی می‌گیرند. در ایران نیز پیشینه‌ای برای چنین تصمیماتی وجود دارد. کشتی‌گیرانی، چون علی ارسلان (که با پرچم صربستان به میدان رفته و موفق به کسب یک طلا و دو برنز مسابقات جهانی هم شده)، سامان طهماسبی و صباح شریعتی (با تابعیت آذربایجان) از جمله نمونه‌های شاخص‌اند.
اما ماجرای معصومی از این جهت متفاوت است که او ۷ مدال برای ایران در رده‌های سنی مختلف کسب کرده و آخرین حضورش در مسابقات رسمی، با دوبنده ایران بوده است. به همین دلیل برای حضور در تیم ملی کشوری دیگر، به رضایت‌نامه رسمی از فدراسیون کشتی ایران نیاز دارد—موضوعی که با توجه به سیاست‌های فعلی و اظهارات رئیس فدراسیون، علیرضا دبیر، بسیار بعید به نظر می‌رسد.
گذشته از این، بر اساس مقررات فدراسیون جهانی، هر کشوری که بخواهد معصومی را به خدمت بگیرد، باید علاوه بر جلب رضایت خود ورزشکار، مبلغی حدود ۲۰۰ هزار دلار به فدراسیون کشتی ایران بپردازد؛ رقمی که پرداخت آن برای کشوری، چون ارمنستان دشوار خواهد بود.
علی دولتخواه، مسئول ایرانی روابط بین‌الملل فدراسیون کشتی ارمنستان نیز در گفت‌وگویی تأکید کرده است که سفر اخیر معصومی به ارمنستان به دعوت فدراسیون نبوده و جنبه کاملاً شخصی داشته است. او گفته::» امیررضا معصومی کشتی‌گیر مطرحی است که همه کشور‌ها آرزو دارند او را در عضویت تیم خود داشته باشند، اما یک بار دیگر تأکید می‌کنم مسافرت او به ارمنستان، به دعوت فدراسیون کشتی ارمنستان نبوده و کاملاً شخصی بوده است. «دولت خواه در پایان این گفت‌و‌گو اعلام کرده که فدراسیون کشتی ارمنستان در مواجهه با چنین موضوعی بسیار حرفه‌ای برخورد خواهد کرد و اگر بنا باشد پیشنهاد رسمی برای به خدمت گرفتن معصومی ارائه دهد به طور رسمی با فدراسیون کشتی ایران مکاتبه می‌کند.
قوانین جهانی در این باره چه می‌گویند؟
فدراسیون جهانی کشتی (فیلا) درباره مهاجرت ورزشکاران از یک کشور به کشور دیگر قوانین بسیار سخت گیرانه‌ای دارد. طبق مقررات اتحادیه جهانی کشتی (UWW)، تغییر تابعیت، فرآیندی پیچیده و مشروط است. برخی از بند‌های اصلی این مقررات عبارت‌اند از:
۱. کشتی‌گیر باید تابعیت یا اقامت دائم کشور مقصد را داشته باشد.
۲. تنها یک تغییر تابعیت در هر سال برای هر جنسیت مجاز است.
-
۳. از آخرین کشتی رسمی برای کشور مبدا باید سه سال گذشته باشد.
۴. پرداخت ۱۰ هزار فرانک سوئیس برای امور اداری و خسارت آموزش الزامی است و باید به اتحادیه داده شود.
۵. تغییر تابعیت تنها در بازه زمانی مشخص (اکتبر تا دسامبر) قابل ثبت است.
بر اساس این مقررات، اگر رضایت فدراسیون ایران جلب نشود، معصومی تا فروردین ۱۴۰۸ نمی‌تواند با پرچم کشوری دیگر کشتی بگیرد—به این معنا که سه سال از دوران طلایی ورزشی‌اش باید در انتظار بگذرد.
از قهرمان ملی تا چهره مغضوب؟
در بهمن ۱۴۰۲، تصویری از امیررضا معصومی در دیدار با رهبری منتشر شد که در آن، عبارت «جانم فدای رهبر» را روی کف دست خود نوشته بود؛ حرکتی که با استقبال گسترده رسانه‌های اصول‌گرا روبه‌رو شد. حتی برخی کاربران فضای مجازی، با اشاره به تقدیم سه مدال طلا از سوی او به خانواده‌های شهدا، از او به‌عنوان الگوی جوانان یاد کردند.
اما اکنون، در مواجهه با بحث تغییر تابعیت، همین رسانه‌ها یا سکوت کرده‌اند یا با نگاهی انتقادی به او می‌نگرند. در حالی که شاید این نکته بدیهی باشد که هر ورزشکاری، در نهایت، منافع و آینده حرفه‌ای خود را در اولویت قرار می‌دهد.. معصومی هم از این قاعده مستثنی نیست.
